Tranzo parel | Flexibiliteit in zorginstellingen
Flexibiliteit in de geestelijke gezondheidszorg is van groot belang. Zeker gezien de ontwikkelingen, zoals krapte op de arbeidsmarkt, veranderingen en complexiteit van de zorg. Daarom is er een programma ontwikkeld dat flexibiliteit in de geestelijke gezondheidszorg stimuleert.
De geestelijke gezondheidszorg in Nederland heeft in toenemende mate te maken met onvoorspelbaarheid, veranderingen en complexiteit. Daarnaast is ook de financiering van de zorg in de afgelopen jaren ingrijpend veranderd en zijn er veel ontwikkelingen gaande op het gebied van wetgeving, het financieringssysteem en de (zelf)regulering van toezicht en bestuur van organisaties.
Om in die dynamiek te blijven functioneren en meebewegen is het van cruciaal belang dat zorgorganisaties, als complexe organisaties in een hyper competitieve omgeving zich ontwikkelen tot ‘flexibele’ organisaties. Maar flexibiliteit creëren is niet eenvoudig. Er doen zich moeilijke verschijnselen voor die een uitdaging vormen op individueel, team en organisatorisch niveau. Op organisatorisch niveau moeten de instellingen zoeken naar balans tussen bewegelijkheid en controleerbaarheid. Paradoxaal genoeg is er een stabiele kern, een ‘ruggengraat’ nodig om flexibel te kunnen zijn zonder in chaos te belanden. Maar ook individueel kennen we onze eigen behoefte aan regie en aan duidelijkheid, we houden van onze comfortzone en tegelijkertijd van uitdaging. Ook op teamniveau is er de uitdaging om enerzijds de ‘neuzen dezelfde kant op te hebben’ en tegelijkertijd de diversiteit te bewaren of te streven naar cohesie zonder in 'groupthink' te belanden. Een complex vraagstuk dat centraal staat in promotieonderzoek van Frank van Gool.
In het kader van dit onderzoek is de Flexmonitor ontwikkeld, om teams te faciliteren in het creëren en onderhouden van hun eigen flexibiliteit. De monitor wordt door de teams gebruikt als analyse instrument en om op hun flexibiliteit te reflecteren. Dit gebeurt binnen de domeinen: leergedrag, samenwerking, beslissingsgedrag en draagkracht. Het daagt de teams daarnaast uit om uit de comfort zone te blijven stappen, te blijven ontwikkelen en eigenaarschap te creëren met betrekking tot hun eigen functioneren.
Frank van Gool promoveerde op 25 maart 2022 met zijn proefschrift ‘Keep it complex! Hoe organisaties in de GGZ flexibiliteit creëren als een permanente en proactieve houding’. Het onderzoek heeft een bijdrage geleverd aan kennis over hoe flexibiliteit in zorginstellingen gefaciliteerd en gecreëerd kan worden.
Frank van Gool: “Zelfs de meest succesvolle teams kunnen rigide worden in hun denken en doen, zeker wanneer zij onder druk of dreiging moeten werken. Dat is nadelig in een dynamische, veranderlijke omgeving. Flexibilisering betekent het omarmen van complexiteit en loslaten van de drang om fouten te voorkomen. En dat geldt niet alleen in de teamsamenwerking; bestuurders, managers en professionals moeten dealen met de lastig te combineren kwaliteiten en kenmerken. Het vraagt zowel bewegelijkheid als standvastigheid, zowel creativiteit als zorgvuldigheid, zowel cohesie en diversiteit. En zie dat allemaal maar eens te combineren. Iets wat niet simpel is, is niet simpel te houden; vandaar de titel van mijn proefschrift: Keep it Complex.”
